Canada

Het land van onbegrensde mogelijkheden en volop onderwijs innovaties; een land waar we als Nederlanders zo nauw mee verbonden zijn.

Als vervolg van de studiereis naar Canada in 2019, bieden we in 2021, opnieuw in samenwerking met de Stichting Carmelcollege twee studiereizen naar Ontario, Canada aan. Vanwege de Covid-19 situatie zijn beide reizen van najaar 2020 verplaatst naar najaar 2021.

Reis 1.  ‘Verkennen en Verwonderen‘ – van 9 – 17 oktober 2021.
Reis 2.  ‘Verdiepen en Verbinden’ – van 17 – 24 oktober  2021.

Op vrijdag 18 september 2020 organiseerden we van 12:30 – 17:00 uur een werkbijeenkomst op het Etty Hillesum Lyceum in Deventer.

Beide reizen worden georganiseerd door ICT&E (Dieren) en begeleid door Bob Hofman, Manon van Herwijnen (ICT&E) en Christel Wolterinck, SG Marianum, Groenlo.

Van toetscultuur naar formatieve cultuur

In 2016 wilden de  vijf scholen in het leerlab Formatief meer de nadruk leggen op de persoonlijke groei van leerlingen. Aan de start van het leerlab in 2016 was het verminderen van de toetsdruk een uitgesproken wens. “We willen meer tijd besteden aan leren, begeleiden en inspireren.” De interesse in formatief leren is de afgelopen paar jaar enorm gegroeid. Precies in de tijd dat het leerlab hiermee startte.
Formatief leren betekent dat de docent doelgericht bezig is met de ontwikkeling van de individuele leerling en het zichtbaar maken daarvan. De leerlabscholen zijn gaan werken vanuit het feed up, feedback, feed forward-model. De leerling leert:
– te werken met leerdoelen en succescriteria (feed up)
– samen met de docent en medeleerlingen te reflecteren op de inhoud van het leren (feedback).
– om samen te bekijken of en met welke leerstrategieën het gestelde doel gehaald is. Om daarna samen te bepalen de volgende stappen zijn (feed forward).

“Door volgens dit principe te werk te gaan, krijg je als docent inzicht waar de leerling staat in zijn leerproces en kun je inspelen op wat een leerling nodig heeft. Maar ook de leerling zelf ontwikkelt inzicht in zijn eigen leren. Dit model vormt ook de basis van onze mentor- en oudergesprekken”, zegt docent Liene Selten van Hooghuis Heesch.

De formatieve spiraal

Als opbrengst van twee jaar samenwerken ontwikkelde het leerlab een model voor de groei van formatief toetsen naar een formatieve cultuur; de formatieve spiraal.
Het begint vaak met een eerste formatieve toet in de klas begint. Wil je verder komen? Dan is het belangrijk om met collega’s samen te werken en als school een eenduidige visie en gemeenschappelijke taal te ontwikkelen over dit onderwerp. Als je als team docenten formatief wilt werken, krijgt uiteindelijk de hele school hiermee te maken.

1. Formatief toetsen is tussentijds vaststellen in hoeverre een leerling zijn leerdoelen heeft behaald. Je wilt weten wat de leerling al kan en nodig heeft om zijn leerdoel te behalen. Als je formatief toetst, geef je geen cijfer maar ‘constructive feedback’ aan de leerling, of de leerlingen aan elkaar middels peerfeedback.
2. Formatief leren is een cyclisch leerproces dat bestaat uit de volgende onderdelen: leerdoelen bepalen, succescriteria benoemen, reflecteren en feedback geven en formatieve evaluatie.
3. Formatief werken is bijna hetzelfde als formatief leren. Het enige verschil: je doet het niet alleen in de klas, maar samen met je collega’s. Bijvoorbeeld met team docenten van een jaarlaag; internationaal wordt dan de term ‘Professional Learning Team (PLT)’ of een ‘Professional Learning Community (PLC)’ gebruikt.
4. Formatieve cultuur: op een school met een formatieve cultuur werkt iedereen formatief. De schoolorganisatie zorgt ervoor dat er tijd en ruimte is om dit te kunnen doen. Formatief werken is dan van zelfsprekend geworden.

Formatieve praatplaat

In een school met een formatieve cultuur wordt formatief geleerd en gewerkt. Door de leerlingen, door docenten, door team- en schoolleiders en ouders.
Samen is er een duidelijk plan voor onderwijsontwikkeling gemaakt aan de hand van de kernvraag: ‘wat kun jij bijdragen aan het behalen van de gezamenlijk gestelde doelen?’
Een plan met vier onderliggende vragen:

1. Waar willen we naar toe?
2. Hoe weten we dat we er zijn?
3. Waar staan we nu?
4. Wat doen we om dat te bereiken?

Om alles wat bij het beantwoorden van deze vragen een rol speelt zichtbaar te maken, ontwikkelden Michel van Ast en Bob Hofman op basis van de formatieve spiraal een ‘Praatplaat Formatieve Cultuur‘.
Geen vast gepind model, maar een open uitnodiging om letterlijk met elkaar om de tafel te gaan en te praten over ‘Hoe gaan we samen op weg? Bij die vraag inspireren de schoolbezoeken in Canada enorm.
Bij het Halton Dictrict School Board, is de ‘Formative Placemat’ de onderlegger bij de gesprekken over het opzetten en vormgeven van deze reis, met als motto ‘Verkennen en Vewonderen’.

Verkennen en verwonderen. 

In de voorbereidende bijeenkomst(en) vragen we de deelnemers om leerdoelen voor de eigen school uit te werken, zodat we gericht in Canada op zoek kunnen naar de juiste inspirerende leeromgeving. Niet om daar de kant en klare oplossingen te vinden, maar op basis van dialoog verdere stappen in, voor en met je school uit te werken. Verwondering onstaat immers niet vanzelf, die moet je voeden.
Met deelname aan deze studiereis krijg je dus niet alleen inspirerende voorbeelden te zien, maar bouw je samen aan concrete vervolgstappen in je eigen school en draagt bij aan het duurzaam inweven van formatief binnen de Stichting Carmelcollege.

Er is op deze studiereis nog 1 plaats beschikbaar; een unieke kans om je met anderen te verkennen en verwonderen!