Op dinsdag 12 september 2023 zijn we in Friesland gestart met de nieuwe eenjarige PO-opleiding ‘Expert Formatief leren en werken in het PO’.
Met 19 deelnemers wordt er onderling uitgewisseld en samengewerkt. Wij begeleiden de deelnemers gedurende het hele opleidingsjaar in hun groeiende rol als experts, die op hun eigen school ‘de formatieve kar gaan trekken’. Van feedback op het persoonlijke leertraject tot adviezen over het in gang zetten van gewenste veranderingen op de eigen school en het meenemen van collega’s in het formatieve traject.
Opleiders: Bob Hofman, Manon van Herwijnen.
De afgelopen drie jaar is deze opleiding door de deelnemers ervaren als ‘een inspirerende en praktische inleiding in de formatieve cultuur ‘.
Heel bijzonder is de samenwerking met het team van Rivers International PO in Arnhem. Tijdens de tiendaagse opleiding zijn de deelnemers hier vier dagen welkom, waardoor zij in de praktijk zien hoe anders een formatieve wijze van werken en leren is. ‘Visible Learning’ en ‘Formative Assessment’ is verweven in de genen van deze school. Het beleven en begrijpen van ‘The Rivers Way’ is een hele rijke ervaring.
De collega’s van Rivers leggen uit hoe en waarom een ‘growth mindset’ aan de basis ligt van hun manier van werken en leren. Uitdagen en ontdekken leidt tot nog meer leergierigheid. Ook besteden ze veel aandacht aan eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces en dat van een ander.
Het ervaren van deze prachtige school heeft het afgelopen jaar veel teweeg gebracht bij de deelnemers. Zij begrijpen het belang van belangstelling tonen voor elkaar en zien het effect van voortdurend in gesprek blijven over het leren. Geïnspireerd door ’the Rivers Way’, leren de deelnemers ook hun eigen collega’s mee te nemen in hun leerproces.
De toekomstige ‘experts’ werken het hele jaar in hun portfolio en aan hun eigen ‘Handboek Formatief’, samen met hun collega’s, en passen de geleerde theorie en praktijk al zoveel mogelijk toe op hun eigen school.
In een opleidingsjaar doen deelnemers voldoende ideeën, kennis, kunde en inspiratie op, om als experts hun collega’s te begeleiden; samen een start maken naar een andere aanpak van leren en werken.
–> Wij adviseren om samen met één of meerdere collega’s in te schrijven voor deze opleiding. Samenwerking en overleg is nodig tijdens de begeleiding van collega’s in een veranderingstraject dat een aantal jaren gaat duren. Het gaat hier immers niet om het toepassen van nieuwe ‘didactische trucjes’, maar om een proces dat ruimte maakt voor eigenaarschap van leren en het leren zichtbaar maakt voor alle leerlingen.
Stapsgewijs kan het hele team een omslag maken, dezelfde taal gaan spreken en een gezamenlijk doel nastreven. Zo wordt het mogelijk het leren te verrijken en te verdiepen, op een andere, maar ook heel eigen manier. De ‘Rivers Way’ kan niet gekopieerd te worden, iedere expert kan er wel uit putten om een krachtig en prachtig eigen proces op gang te brengen.
De tiendaagse opleiding ‘Expert formatief leren en werken’ is bedoeld voor kartrekkers, leerkrachten en schoolleiders, bouwcoördinatoren en/of teacher leaders die zich bezig houden met het realiseren van een formatieve cultuur in hun school en werken vanuit een helder geformuleerde opdracht om een professionele leergemeenschap (PLG) als een jaarlaag, team of werkgroep te ondersteunen.
Op een school met een formatieve cultuur werkt iedereen formatief. Dat betekent dat er tijd en ruimte wordt gemaakt om formatief te leren en werken. Leerlingen, ouders, het team en de schoolleiding bepalen voor zichzelf leerdoelen en succescriteria waarin terugkomt hoe zij deze leerdoelen willen bereiken en waar ze naartoe willen. Het betekent dat er op school een lerende cultuur is, met een duidelijke growth mindset voor leerlingen: wat gaat al goed en wat kan ik nog beter doen?
In september 2020 zijn we voor het eerst met een groep (in opleiding) op bezoek geweest bij Rivers International. Ze waren zeer onder de indruk van ‘the Rivers’ way’.
“Natuurlijk weet ik hoe belangrijk het is als alle neuzen op onze school, hoe verschillend ook, dezelfde kant op staan. Hier zie ik wat het krachtige effect is van het spreken van dezelfde taal. Het is een taal die gebruikt wordt om leerlingen aan te sporen telkens weer te reflecteren op hun eigen handelen en te nemen stappen. Op Rivers is intrinsieke motivatie, echt eigenaarschap, geen loze kreet uit een theoretisch boek. Een formatieve cultuur; het kan echt, als je er samen als team in gelooft. Als je je leerlingen vertrouwen geeft en grote verwachtingen hebt, ontstaat er trots en zie je eigen verantwoordelijkheid groeien”.
Na dit bezoek wisten wij het zeker: Om een schoolvoorbeeld van een formatieve cultuur in de praktijk te zien, hoef je niet naar Australië.
We zijn er trots op dat het team van Rivers International een centrale rol heeft in onze opleiding ‘Expert Formatief PO’.
Rivers is 5 jaar geleden een nieuwe weg ingeslagen. Drie collega’s van het Rivers team gingen in februari 2019 met Bob Hofman op studiereis naar Australië. Ze raakten daar nog meer geïnspireerd om op hun eigen manier de theorieën over een ‘formatieve cultuur’ en ‘visible learning’ in de praktijk te brengen. Het team van Rivers deelt waar ze samen voor staan en waar ze in geloven. Hoe groot het belang is van een gemeenschappelijke taal en hoe ze tijd vrij maken om samen de schouders eronder te zetten en om hun wensen, dromen en plannen zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen. Zij zetten hun deuren voor ons open om ons te laten ervaren dat het echt kan: erin geloven en er samen voor gaan, all the way, the Rivers’ way! We bestuderen niet alleen de praktijk op Rivers international, maar onderzoeken ook het werk van experts als Hattie, Clark, Williams etc. We verdiepen ons in vele good practices, ook op de scholen van de deelnemers.
Tijdens de vier opleidingsdagen op Rivers International wordt grotendeels Engels gesproken. Uiteraard maken we samen, waar nodig, de vertaalslag naar het Nederlands.
Workshop in Australië met John Hattie (2017)
We zijn er trots op om te kunnen melden dat onze opleiding opnieuw wordt ondersteund door vijf Global Experts:
Wat levert de opleiding jou en je school op?
Het doel van deze opleiding is om uiteindelijk de theorie over ‘wat werkt’ op een formatieve school, ook daadwerkelijk om te kunnen zetten in een daadkrachtige praktijk op de eigen school. Tijdens de opleiding werk je aan het ontwikkelen en gebruiken van een ‘Handboek formatief leren & werken’ voor jouw school. Een handboek met uitgangspunten, didactische bouwstenen en instrumenten als basis voor een formatieve cultuur in je school. Alle gemaakte afspraken over leren, handelen, reflecteren en evalueren staan voor leerlingen en leerkrachten in het handboek helder en eenduidig verwoord. Het proces van ontwikkelen en gebruiken werk je samen met collega’s in je school verder uit. Vanuit de opleiding ondersteunen we je om dat proces in drie fasen te doorlopen:
1. Verzamelen – Samen in kaart brengen wat er binnen en buiten je school al is.
We delen een aantal prachtige voorbeelden uit Australië en Canada die je zeker zullen inspireren. Met die inspiratie ga je in jouw school in kaart brengen welke onderdelen van een formatieve cultuur al aanwezig zijn en en hoe je daarop voort kunt bouwen.
2. Onderzoeken – Samen met de andere deelnemers analyseren en ordenen we de opbrengsten uit de eerste fase. Met die bouwstenen leggen we daarmee de basis voor het handboek op jouw school. In het handboek komen alle ‘tandwielen’ van de formatieve praatplaat bij elkaar.
3. Toepassen – Met het handboek als leidraad zorg je er samen met collega’s (PLG) op jouw school voor dat de uitgangspunten, didactische bouwstenen en instrumenten voor formatief leren en werken overal en eenduidig zichtbaar zijn in jouw school. Natuurlijk is het handboek en het implementatieproces na een jaar nog niet volledig, maar je hebt wel een stevige basis gelegd waarop je school verder kan bouwen.
De uitgangspunten, didactische bouwstenen en instrumenten die na een jaar wel ontwikkeld zijn, kun je uiteraard al met collega’s in gebruik nemen om er samen voor te zorgen dat het groeiproces zichtbaar wordt in je school.
Tijdens de opleiding bekijken we formatief vanuit de drie kernvragen uit ‘The Golden Circle’ van Simon Sinek, het ‘Why, How and What’:
Waarom – Wat maakt dat jouw school er voor kiest op weg te gaan naar een formatieve cultuur? Waarom wil jij als expert formatief aan de slag?
Hoe – Hoe kun jij in een organisatie een breed gewenste verandering ondersteunen? Wat zijn je medespelers in het veranderingsproces? Hoe gewenst is die verandering eigenlijk? Welke andere lopende processen in je school zijn van invloed op het proces dat jij ondersteunt?
Wat – Wat houdt formatief in? Je kunt vanuit zoveel perspectieven naar formatief kijken; formatief als basis voor het leren ontwerpen, formatief handelen en werken, formatief als basis van een organisatie, de waarden en normen. Wat kunnen we van andere landen leren? Met name in Canada en Australië zien we dat formatief leren en werken een positieve impact op het onderwijs heeft.
Als deelnemer:
Van de 10 bijeenkomsten zijn we vier keer op een woensdag te gast op Rivers International School, Parnassusstraat 20, 6846 RB Arnhem.
De overige zes bijeenkomsten zijn we op dinsdagen te gast op een locatie in Friesland.
We starten om 08:45 uur en sluiten af om 16:15 uur.
Bijeenkomst 1. Dinsdag 12 september 2023 (locatie Friesland) – Samen op weg
Bijeenkomst 2. Woensdag 11 oktober 2023 (locatie Rivers International Arnhem) – Inspiratiedag
Bijeenkomst 3. Woensdag 15 november 2023 (locatie Rivers International Arnhem) – Formatief leren en werken in de onderbouw
Bijeenkomst 4. Dinsdag 12 december 2023 (locatie Friesland) – Vijf leerstrategieën: leerdoelen en succescriteria
Bijeenkomst 5. Woensdag 17 januari 2024 (locatie Rivers International Arnhem) – Formatief leren en werken in de middenbouw
Bijeenkomst 6. Dinsdag 6 februari 2024 (locatie Friesland) – Feedback geven, ontvangen en verwerken
Bijeenkomst 7. Dinsdag 12 maart 2024 – (locatie Rivers International Arnhem) – Formatief leren en werken in de bovenbouw
Bijeenkomst 8. Dinsdag 16 april 2024 – (locatie Friesland) – Een Professionele Leergemeenschap op je school
Bijeenkomst 9. Dinsdag 21 mei 2024 (locatie Friesland) – Eigenaarschap van leren
Bijeenkomst 10. Dinsdag 18 juni 2024 (locatie Friesland)– Presentatie, evaluatie en borging
De opleiding kent een omvang van 80 contacturen; daarnaast werk je minimaal 40 uur op school met je collega’s aan het handboek en jullie eigen formatieve traject.
De kosten van deze 1-jarige opleiding bedragen € 3.290, –
Na bevestiging is inschrijving definitief en ontvang je een factuur.
Bij verhindering op een van de opleidingsdagen kan een van je collega’s deelnemen.
